Ustawa z dnia 7 lipca 2023 zmieniająca liczne akty prawne w tym ustawę o kosztach sądowych w sprawach cywilnych została podpisana przez Prezydenta Andrzeja Dudę w dniu 18 sierpnia 2023. Zmiana art. 35 pozwoli pracownikowi pozwanie pracodawcy o dowolną kwotę bez konieczności wnoszenia opłaty sądowej od pozwu. Dotychczas ustawa mówiła o tym, że jeżeli kwota roszczenia przewyższa 50 000 złotych, pracownik musiał uiścić opłatę sądową w wysokości 5% wnioskowanej kwoty jednak nie więcej niż 200 000 złotych. W wielu przypadkach pracownicy rezygnowali z wniesienia pozwu przeciwko pracodawcy ze względu na wysoką opłatę sądową. W przypadku przegrania sprawy w sądzie przez pracownika, wpłacona kwota przepadała.
Co w przypadku apelacji ?
W przypadku apelacji nie zmieni się nic. Ale czy napewno? Zasadniczo dalej będzie obowiązywała zasada uiszczenia opłaty sądowej w wysokości 5% jednak nie więcej niż 200 000 złotych roszczenia przekraczającego 50 000 zł. Należy jednak pamiętać, że początkowo zasądzona kwota może skutecznie zniechęcić do składania apelacji samego pracodawcę. Wiąże się to oczywiście z opłatą sądową jak i ryzykiem utraty wniesionej opłaty sądowej w przypadku przegranej apelacji.
Ustawa w dalszym ciągu nakłada na pracodawcę obowiązek uiszczenia opłaty sądowej w wysokości 30 złotych w przypadkach: apelacji w sprawach, których wartość przedmiotu sporu nie przewyższa kwoty 50 000 złotych; zażalenia; skargi kasacyjnej; skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia.
Złożenie pozwu przeciwko pracodawcy w praktyce
Po wprowadzeniu zmian spodziewane jest znaczne zwiększenie ilości pozwów przeciwko pracodawcom. Istnieje również ryzyko wydłużenia czasu rozpatrywania spraw z zakresu prawa pracy. Jednak czy zmiana uderzy w firmy, które częściej dopuszczają się np. mobbingu ? Problem mobbingu często dotyczy dużych firm oraz korporacji. Duże firmy ryzykując utratę zaufania zatrudnionych pracowników lub dobrego imienia lub wizerunku w świetle opinii publiczej mogą mimo wszystko skorzystać z prawa do apelacji pozostawiając tym samym w sytuacji podbramkowej skarżącego pracownika.
Pracownik w dniu 18.09.2023 składa przeciwko pracodawcy pozew o zapłatę kwoty 700 000 złotych. Jako powód roszczenia wskazuje, że był ofiarą mobbingu. Zgodnie ze starymi przepisami zobowiązany jest wnieść opłatę sądową w wysokości 35 000 zł. Pracownik dochodzi do wniosku, że nie posiada takiej kwoty i rezygnuje ze złożenia pozwu. Jednak po konsultacji ze związkami zawodowymi i prawnikiem w dniu 5.01.2024 zgodnie z nowelizacją ustawy pracownik od kwoty pozwu w wysokości 700 000 zł nie zapłaci ani grosza.
Rola związków zawodowych w przeprowadzonych zmianach
Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych 13 lipca 2023 złożyło do Prokuratora Generalnego Zbigniewa Ziobro projekt zmiany w ustawie z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Projekt zmian zakładał podwyższenie kwoty, od której opłata jest należna do 120 000 zł. Było to o tyle zasadne, ponieważ kwota 50 000 zł nie wzrosła od 2005 roku, gdzie minimalne wynagrodzenie wynosiło 849 zł. Kwota opłaty sądowej była do tej pory wyliczana na podstawie równowartości rocznych zarobków z 2005 roku. W 2023 roku minimalne wynagrodzenie wzrosło do 3600 zł, a przeciętne wynagrodzenie w gospodarce narodowej wzrosło z poziomu 2380,29 zł (2005 r.) do 6346,15 zł (2022 r.) co skutecznie ograniczało konstytucyjne prawo dostępu do sądu.
